Ψευδείς μνήμες
Ακούω πολλούς να μου λένε ότι θυμούνται πράγματα και γεγονότα από πολύ μικρή ηλικία και θα βάλω και τον εαυτό μου μέσα. Σίγουρα υπάρχουν γεγονότα που μας έχουν σημαδέψει, τραυματίσει θα έλεγα, και στιγμές που δε θα τις ξεχάσουμε ποτέ γιατί έχουν αποθηκευτεί στον εγκέφαλο και έχουν ποτιστεί με συναισθήματα. Δυστυχώς τις περισσότερες φορές, πρόκειται για οδυνηρά συναισθήματα και κυρίως συναισθήματα φόβου και άγχους.
Η μνήμη ενός ανθρώπου πάντα με γοήτευε ως λειτουργία, ειδικά αν σκεφτείς ότι είναι αυτή η λειτουργία που μας βοηθάει να θυμηθούμε αγαπημένα πρόσωπα, να αγαπήσουμε άλλα, να μιλήσουμε στο δικό μας παιδί και όχι σε ένα άλλο, να κλείσουμε τα μάτια και να σκεφτούμε κάτι από το παρελθόν αλλά και να κλάψουμε, να αγχωθούμε και να φοβηθούμε επίσης. Είναι επομένως η μνήμη που μας κάνει να αισθανόμαστε, να προστατευόμαστε από κάθε τι και οποιονδήποτε, να αγαπάμε και να ξεχνάμε ο,τιδήποτε δεν μας ενδιαφέρει και αφορά.
Το γνωρίζεις ότι έχουμε δύο μνημονικά συστήματα; Τη βραχύχρονη και τη μακρόχρονη μνήμη.
Ό,τι μαθαίνουμε ή βιώνουμε αποθηκεύεται αμέσως στη βραχύχρονη μνήμη, που είναι αυτόματη, γρήγορη και την οποία ο νους ξεχνά ως πληροφορία μέσα σε μερικά λεπτά. Ο εγκέφαλος έχει στη διάθεση του περιορισμένο χρόνο για να αποφασίσει αν η καινούργια πληροφορία αξίζει να αποθηκευτεί. Αν η απάντηση είναι θετική, η πληροφορία μεταφέρεται στη μακροχρόνια μνήμη, όπου και παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα ή και για πάντα. Για να παγιώσει όμως ο εγκέφαλός μας μια πληροφορία και να τη διατηρήσει χρειάζεται διεργασία και αναδόμηση διαφόρων δεδομένων, ώστε να την "κλειδώσει" ως νέα αξιόλογη πληροφορία.
Κάθε φορά λοιπόν που.. ξεθάβουμε από τη μακρόχρονη μνήμη μας μια ανάμνηση, ο εγκέφαλος έχει την τάση να επεξεργάζεται την πληροφορία πάλι και να προσθέτει καινούργια στοιχεία. Σύμφωνα με πολλές έρευνες που έχουν γίνει, έχει διαπιστωθεί ότι αυτό που θυμόμαστε δεν είναι κατ' ανάγκη και αυτό που έχουμε βιώσει. Αυτή τη λειτουργία του εγκεφάλου την ονομάζουμε επαναπαγίωση, την απόκτηση δηλαδή μιας νέας εκδοχής ενός γεγονότος που έχουμε βιώσει στο παρελθόν και το ανακαλούμε στη μνήμη μας.
Ο εγκέφαλος μας επομένως μπορεί να πλάσει ψευδείς μνήμες, κι ακριβώς γι' αυτό το λόγο πολλές φορές ένα γεγονός το ανακαλούμε, και δίχως να το αντιλαμβανόμαστε, του προσθέτουμε κάθε φορά και κάτι νέο κατά τη διήγηση του. Θυμηθείτε λίγο στην εφηβεία, πόσες διαφορετικές εκδοχές διηγούμασταν σε φίλους μας για κάθε φοβερό και τρομερό γεγονός που είχαμε βιώσει...
Αυτό όπως που δεν μπορούμε να αλλάξουμε στην ανάκληση ενός γεγονότος είναι το συναίσθημα, το οποίο όσος καιρός και να περάσει θα είναι πάντα το ίδιο! Γιατί το συναίσθημα δε το ξεγελά ούτε ο ίδιος ο εγκέφαλος μας. Είναι το συναίσθημα που κάνει ένα ευχάριστο γεγονός να φαίνεται ακόμα πιο ευχάριστο, κι ένα αντίστοιχα δυσάρεστο να φαντάζει τραυματικό. Και είναι το συναίσθημα πάνω στο οποίο εμείς οι επαγγελματίες δουλεύουμε και προσπαθούμε να επαναπροσδιορίσουμε σε ένα πιο διαχειρίσιμο και υποφερτό, όταν αυτό συνοδεύεται από ένα τραυματικό γεγονός.
Μην ξεγελιέστε λοιπόν από τις μνήμες σας, μιας κι αυτές μερικές φορές μπορεί να είναι λίγο διαφορετικές από την πραγματικότητα. Μην πείθεστε από τις μνήμες και τις περιγραφές άλλων, ακούστε το συναίσθημα, κι εκεί θα βρείτε πάντα την αλήθεια σας!
